CATECHISMUS CATHOLICAE ECCLESIAE

1992

PHẦN THỨ NHẤT

Tuyên Xưng Đức Tin

PARS PRIMA
PROFESSIO FIDEI

ĐOẠN THỨ HAI
TUYÊN XƯNG ĐỨC TIN KITÔ GIÁO

SECTIO SECUNDA
FIDEI CHRISTIANAE PROFESSIO

CHƯƠNG III
TÔI TIN KÍNH ĐỨC CHÚA THÁNH THẦN
CAPUT TERTIUM
CREDO IN SPIRITUM SANCTUM

Mục 9
"TÔI TIN HỘI THÁNH CÔNG GIÁO"
ARTICULUS 9
«CREDO SANCTAM ECCLESIAM CATHOLICAM»

Tiết 2

HỘI THÁNH – DÂN THIÊN CHÚA,

THÂN THỂ CHÚA KITÔ, ĐỀN THỜ CHÚA THÁNH THẦN

Paragraphus 2: Ecclesia – Populus Dei, corpus Christi, templum Spiritus Sancti

I. HỘI THÁNH – DÂN THIÊN CHÚA

Ecclesia – Populus Dei  

781.     "Chắc chắn trong mọi thời đại và mọi dân tộc, bất cứ người nào kính sợ Thiên Chúa và ăn ở ngay lành đều được Người đoái thương (x.Cv 10, 35). Tuy nhiên, Thiên Chúa không muốn thánh hoá và cứu độ con người cách riêng rẽ, thiếu liên kết, nhưng Ngài muốn quy tụ họ thành một dân tộc, để họ nhận biết Người trong chân lý, và phụng sự Người trong thánh thiện. Vì thế, Người chọn dân Israel làm dân Người, thiết lập với họ một giao ước, giáo huấn họ dần dần... Tuy nhiên, tất cả những điều ấy chỉ là chuẩn bị và hình bóng của Giao Ước mới hoàn hảo sẽ được ký kết trong Đức Kitô ... Đó là Giao Ước mới trong máu Người, Người triệu tập một dân đến từ dân Israel và từ các dân ngoại, họp thành một khối duy nhất trong Thánh Thần" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 9).

Những đặc tính của dân Thiên Chúa

Populi Dei peculiaritates

782 871.          Dân Thiên Chúa có những đặc tính rõ ràng, phân biệt họ với tất cả những tập thể tôn giáo, chủng tộc, chính trị hoặc văn hóa trong lịch sử.
2787.
-Họ là dân của Thiên Chúa: Thiên Chúa không là của riêng một dân tộc nào. Nhưng Người tạo cho mình một dân tộc từ những người trước kia không phải là một dân tộc: "một giống nòi được tuyển chọn, một hoàng tộc chuyên lo tế tự, một dân thánh" (1 Pr 2,9).
1267.
-Người ta trở nên thành viên của Dân này, không phải do huyết thống nhưng "được sinh ra từ trên", "bởi nước và Thánh Thần" (Ga 3,3-5), nghĩa là nhờ tin vào Đức Kitô và nhờ Phép Rửa.
695.
-Dân này có vị Thủ Lãnh (Đầu) là Đức Kitô (Đấng đựơc xức dầu, Messia), vì cùng được xức dầu bởi một Chúa Thánh Thần, chảy từ đầu xuống thân, nên dân này là dân Messia.
1741.
-"Thân phận dân này là phẩm giá của những người con tự do của Thiên Chúa: Chúa Thánh Thần ngự trong tâm hồn họ như trong một đền thờ."
-"Luật của họ là giới răn mới: phải yêu thương nhau như chính Chúa Kitô đã yêu thương chúng ta" (x. Ga 13,34). Đó là luật "mới" của Chúa Thánh Thần ( Rm 8, 2; Gl 5,25).
849.
-Sứ mạng của dân này là làm muối đất và ánh sáng thế gian (x. Mt 5,13-16). "Dân này là hạt giống tốt nhất giúp toàn nhân loại hiệp nhất, hy vọng và được cứu độ."
769.
-Cuối cùng, cứu cánh của Dân là "Nước Thiên Chúa được khai nguyên trên trần gian và ngày càng lan rộng, cho đến khi được chính Người hoàn tất trong ngày thế mạt ".

Một dân tư tế, ngôn sứ và vương giả

Populus sacerdotalis, propheticus et regalis

783 436, 873
Thiên Chúa đã dùng Thánh Thần xức dầu và tấn phong Đức Giêsu Kitô làm "Tư tế, Ngôn sứ và Vua". Toàn thể Dân Thiên Chúa tham dự ba chức năng đó của Đức Ki-ô và lãnh trách nhiệm thực hiện sứ mạng phục vụ, xuất phát từ ba chức năng đó (ĐGH Gioan Phaolô II, Thông điệp Redemptoris Hominis 18-21).

784 1268 1546.
Khi gia nhập Dân Thiên Chúa, bằng đức tin và phép rửa, chúng ta dự phần vào ơn gọi vô song của Dân ấy: ơn gọi tư tế . "Đức Giêsu Kitô được cất nhắc làm thượng tế giữa loài người, đã làm cho Dân mới "thành một vương quốc, thành những tư tế cho Thiên Chúa, Cha Người". Thực vậy, những người đã lãnh phép rửa, nhờ sự tái sinh và xức dầu của Thánh Thần, được thánh hiến để trở thành đền thờ thiêng liêng và nhận chức tư tế thánh" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 10).

785 92.
"Dân thánh của Thiên Chúa tham dự chức năng ngôn sứ của Đức Kitô": nhờ cảm thức siêu nhiên của đức tin của toàn thể Dân Chúa, của giáo dân cũng như của hàng giáo phẩm, khi "gắn bó hoàn toàn với đức tin đã được truyền lại cho Dân thánh chỉ một lần là đủ" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 12), khi tìm hiểu, đào sâu nội dung đức tin ấy, và khi trở nên chứng nhân của Đức Kitô giữa đời.

786 2449 2443.
Dân Thiên Chúa còn tham dự vương giả của Đức Kitô. Đức Kitô thi hành vương quyền bằng cách nhờ cuộc khổ nạn và phục sinh mà thu hút mọi người đến với mình (x. Ga12,32). Dù là Vua và Chúa muôn loài, Đức Kitô đã tự hạ làm tôi tớ mọi người, vì "Người không đến để được hầu hạ mà để hầu hạ và hiến dâng mạng sống làm giá cứu chuộc muôn người" (Mt 20,28). Đối với Kitô hữu, "muốn làm Vua với Đức Kitô phải phục vụ Người" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 36), cách riêng "trong những người nghèo khó và đau khổ, vì nơi họ, Hội Thánh nhận ra hình ảnh của Đấng Sáng Lập nghèo khó và đau khổ của mình" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 8). Dân Thiên Chúa thực hiện "phẩm giá vương giả" của mình bằng cách sống phù hợp ơn gọi phục vụ với Đức Kitô.
Dấu Thánh Giá làm cho tất cả những người được tái sinh trong Đức Kitô trở thành Vua. Việc Thánh Thần xức dầu, thánh hiến họ làm tư tế. Không kể đến thừa tác vụ tư tế của hàng giáo sĩ, mọi Kitô hữu, nhờ đặc sủng của Thánh Thần và nhờ sử dụng lý trí, nhận ra mình thuộc dòng dõi vương giả và chia sẻ chức năng tư tế. Thật vậy, ai vương giả hơn người bắt thân xác mình quy phục Thiên Chúa? Và ai xứng đáng làm tư tế cho bằng kẻ hiến cho Chúa một lương tâm trong sạch và dâng trên bàn thờ tâm hồn mình, những lễ vật tinh tuyền của một đời phụng sự Chúa (Thánh Lêô Cả, Sermo bài giảng 4,1).

II. HỘI THÁNH – THÂN THỂ ĐỨC KITÔ

Ecclesia – Corpus Christi  

Hội Thánh là hiệp thông với Đức Giêsu

Ecclesia est communio cum Iesu

787 755.
Ngay từ đầu, Chúa Giêsu đã cho các môn đệ dự phần vào đời sống của mình (x. Mc 1,16-20; 3,13-19). Người mặc khải cho họ mầu nhiệm Nước Trời (x. Mt 13,10-17) và cho họ tham gia vào sứ mạng, chia sẻ niềm vui (x. Lc 10,17-20) và khổ đau của Người (x. Lc 22,28-30). Đức Giêsu nói đến một sự hiệp thông mật thiết hơn giữa Người với những ai sau này sẽ theo Người: "Hãy lưu lại trong Thầy... như Thầy trong anh em... Thầy là cây nho, anh em là ngành" (Ga 15,4-5). Người loan báo một sự hiệp thông thật sự và mầu nhiệm giữa thân thể Người và thân thể chúng ta: "Ai ăn thịt Ta và uống máu Ta thì kết hợp với Ta và Ta với người ấy" (Ga 6,56).

788 690.
Khi không còn hiện diện hữu hình với các môn đệ, Chúa Giêsu không để các môn đệ phải mồ côi (x. Ga 14,18). Người hứa ở với họ cho đến tận thế (x. Mt 28,20), Người cử Thánh Thần đến với họ (x. Ga 20,22; Cv 2,33). Nhờ đó sự hiệp thông với Người, trở nên mật thiết hơn: "Khi thông truyền Thánh Thần cho những anh em được Người qui tụ từ muôn dân, Đức Kitô tạo lập họ thành Thân Thể Người cách mầu nhiệm" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 7).

789 521.
Khi so sánh Hội Thánh với thân thể con người, chúng ta thấy rõ mối liên hệ mật thiết giữa Hội Thánh với Đức Kitô. Hội Thánh không chỉ được quy tụ quanh Đức Kitô, nhưng được thống nhất trong Người, trong Thân Thể Người. Trong Hội Thánh là Thân Thể Đức Kitô, chúng ta cần lưu ý đặc biệt ba khía cạnh sau: Các chi thể hợp nhất với nhau nhờ kết hợp với Đức Kitô; Đức Kitô là Đầu của Thân Thể; Hội Thánh là Hiền Thê của Đức Kitô.

"Một Thân Thể duy nhất"

« Unum corpus »

790 9471227 1329.
Khi đáp lại Lời Thiên Chúa và trở nên chi thể Đức Kitô, các tín hữu được kết hợp mật thiết với Người: "Trong thân thể ấy, sự sống Chúa Kitô tràn lan trên các tín hữu. Nhờ các bí tích, các tín hữu được kết hợp thật sự và cách mầu nhiệm với Chúa Kitô đau khổ và hiển vinh" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 7). Thật vậy, nhờ bí tích Thánh Tẩy, chúng ta được kết hợp với Đức Kitô trong cuộc khổ nạn và phục sinh của Người (x Rm 6,4-5;1Cr 12,13) ; và nhờ bí tích Thánh Thể, chúng ta "được thông dự thực sự vào Thân Thể của Đức Kitô", "nên chúng ta được nâng lên để hiệp thông với Người và với nhau" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 7).

791 814, 1937.
Sự hiệp nhất trong Thân Thể không làm mất tính đa dạng của các chi thể: "Trong việc xây dựng Thân Thể của Chúa Kitô, cần có nhiều chi thể với những phận vụ khác nhau. Chỉ có một Chúa Thánh Thần ban những ân sủng khác nhau, để làm ích cho Hội Thánh theo sự sung mãn của Người và tùy nhu cầu của các công việc". Sự hiệp nhất của Nhiệm Thể làm phát sinh và thúc đẩy lòng bác ái giữa các tín hữu. "Nếu một chi thể nào đau đớn, thì tất cả các chi thể khác đều bị đau đớn; và nếu một chi thể nào được vinh dự, thì tất cả các chi thể khác cùng chung vui" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 7). Sau cùng, sự hiệp nhất của Nhiệm Thể vượt qua mọi chia rẽ của loài người: "Quả thế, được dìm vào nước Thánh Tẩy để nên một với Đức Kitô, tất cả anh em được mặc lấy Đức Kitô; không còn chuyện phân biệt Do thái hay Hy lạp, nô lệ hay tự do, đàn ông hay đàn bà; vì tất cả anh em chỉ là một nhờ được kết hợp với Đức Kitô Giêsu" (Gl 3,27-28).

Đức Kitô là Đầu của Thân Thể "

Huius corporis, Christus est Caput

792 669 1119.
Đức Kitô là "Đầu của Thân Thể, nghĩa là đầu của Hội Thánh" (Cl 1,18). Người là nguyên lý của công trình sáng tạo và cứu chuộc. Được cất nhắc vào trong vinh quang của Chúa Cha, "trong mọi sự Người đứng hàng đầu" (Cl 1,18), nhất là trong Hội Thánh, nhờ Hội Thánh Người mở rộng vương triều của Người trên mọi sự.

793 661 519.
Người kết hiệp chúng ta vào cuộc Vượt Qua của Người: Mọi chi thể phải trở nên giống Đức Kitô "cho đến khi Đức Kitô được hình thành nơi anh em" (Gl 4,l9). "Chính vì thế chúng ta được kết nạp vào mầu nhiệm sự sống của Người..., thông hiệp với những đau khổ của Người như thân thể kết hiệp với đầu, kết hiệp với sự thương khó của Người để được cùng Người vinh hiển" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 7).

794 872.
Người giúp chúng ta tăng trửơng (x. Cl 2,l9). Để chúng ta lớn lên vươn tới Người là Đầu, Đức Kitô phân phối những ân huệ và những thừa tác vụ trong Thân Thể Người là Hội Thánh, nhờ đó chúng ta giúp nhau trên đường cứu độ.

795 695.
Chúa Kitô hợp với Hội Thánh làm thành "Đức Kitô toàn diện". Hội Thánh là một với Đức Kitô. Các thánh ý thức sâu xa về sự hiệp nhất này:
"Chúng ta hãy vui mừng và cảm tạ, vì chúng ta không những trở thành Kitô hữu, mà trở thành chính Đức Kitô. Anh em có hiểu ơn trọng đại Thiên Chúa ban, khi Người cho Đức Kitô làm Đầu chúng ta không? Anh em hãy cảm phục và vui mừng, chúng ta đã trở nên Đức Kitô. Quả thế, nếu Người là Đầu và chúng ta là chi thể, thì con người đầy đủ chính là Đức Kitô cộng với chúng ta... Sự viên mãn của Đức Kitô chính là Đầu cùng với chi thể. Đầu nào? Chi thể nào? Đó là Đức Kitô và Hội Thánh" (x.Thánh Augustinô chú giải Tin Mừng thánh Gioan 21,8).

"Đấng Cứu Chuộc chúng ta đã xuất hiện như một người duy nhất với Hội Thánh mà Người đã đảm nhận làm thân thể Người" (x. Thánh Grêgôriô Cả, Moralia in Iob, Praefatio, 6, 14 (bài giảng luân lý trong sách Gióp)).
1474
"Đầu và các chi thể làm nên một ngôi vị thần bí" (x. Thánh Tôma Aquinô, Summa theologiae, tổng luận thần học 3,48,2,ad 1-7).
Một câu nói của Thánh Jean Dac trước toà án tóm tắt niềm tin của các thánh tiến sĩ và cũng diễn tả lương tri của người tín hữu "Đức Kitô và Hội Thánh chỉ là một, đừng thắc mắc chi hết" (Thánh Jeanne d’Arc, Dictum, hồ sơ toà án).

Hội Thánh là Hiền Thê của Đức Kitô

Ecclesia est Christi Sponsa

796 757 219 772 1602 1616.
Sự hiệp nhất giữa Đức Kitô và Hội Thánh, giữa Đầu và các chi thể của Thân Thể, cũng bao trùm có sự phân biệt giữa hai bên trong một tương quan cá vị. Khía cạnh này thường được diễn tả qua hình ảnh Phu Quân và Hiền Thê. Đề tài Đức Kitô Phu Quân của Hội Thánh đã dược các ngôn sứ chuẩn bị và Gioan Tẩy Giả báo trước (x. Ga 3,29). Chính Chúa Giêsu cũng tự xưng là "hôn phu" (Mc 2, 19) (x. Mt 22,1-14; 25,1-13). Thánh Phaolô giới thiệu Hội Thánh và mỗi tín hữu, chi thể của Thân Thể, như Hiền Thê "được đính hôn" với Đức Kitô để nên cùng một Tinh Thần với Người (x. 1Cr 6,15-17; 2Cr 11,2). Hội Thánh là Hiền Thê không tì vết của Con Chiên tinh tuyền (x. Kh 22,17; Ep 1,4; 5,27), Hiền Thê mà Đức Kitô yêu mến và hiến mạng sống để "thánh hoá" (Ep 5,26). Người liên kết với Hội Thánh bằng một giao ước vĩnh cửu, và không ngừng chăm sóc Hội Thánh như chính Thân Thể mình (x. Ep 5,29).
"Đây là Đức Kitô toàn diện, Đầu và thân thể, "nhiều" thành "một"... Đầu nói, hay các chi thể nói, cũng là Đức Kitô nói: Người nói với tư cách là Đầu hay với tư cách là Thân Thể. Sách Thánh nói thế nào? "Cả hai sẽ thành một xương một thịt. Mầu nhiệm này thật là cao cả. Tôi muốn nói về Đức Kitô và Hội Thánh" (Ep 5, 3l-32). Và chính Chúa Giêsu cũng nói trong Tin Mừng: "Không còn là hai, nhưng chỉ là một xương một thịt" (Mt l9,6). Như anh em đã thấy, thật sự thì có hai người khác nhau, nhưng cả hai đã nên một khi thành vợ thành chồng... Với tư cách là Đầu, Người tự xưng là "Phu quân"; với tư cách là Thân Thể, Người tự xưng là "Hiền thê" (x.Thánh Augustinô, chú giải thánh vịnh 74,4).

III. HỘI THÁNH – ĐỀN THỜ CỦA CHÚA THÁNH THẦN

Ecclesia – Templum Spiritus Sancti  

797 813 586.
"Tinh thần hay linh hồn tương quan với chi thể thế nào thì Chúa Thánh Thần cũng như thế đối với các chi thể của Đức Kitô, với Thân thể Người, là Hội Thánh" (Thánh Augustino, bài giảng 267,4). "Chính nhờ Thánh Thần của Đức Kitô, như một nguyên lý tiềm ẩn, mà tất cả các phần của Thân Thể được nối kết với nhau cũng như với Đầu, vì Người hiện diện trọn vẹn nơi Đầu, trọn vẹn nơi Thân thể, trọn vẹn nơi mỗi một chi thể" ( ĐGH Piô XII, Thông điệp Mystici corporis, Thông diêp Thánh Thể; DS 3808). Chúa Thánh Thần làm cho Hội Thánh trở nên "Đền Thờ của Thiên Chúa hằng sống" (2 Cr 6,16) (x. 1Cr 3,16-17; Ep 2,21).
Hồng ân Thiên Chúa được uỷ thác cho Hội Thánh. Nơi Hội Thánh, Thiên Chúa cho chúng ta hiệp thông với Đức Kitô, nghĩa là được nhận lãnh Chúa Thánh Thần, Đấng bảo đảm chúng ta sẽ được sống đời đời, củng cố đức tin và làm thang đưa chúng ta lên tới Thiên Chúa ... Vì ở đâu có Hội Thánh, thì ở đó có Thánh Thần của Thiên Chúa; và ở đâu có Thánh Thần của Thiên Chúa, ở đó có Hội Thánh và mọi thứ ân sủng (Thánh Irênê, Adversus haereses, chống lạc giáo, 3,24,1).

798 737 1091-1109 791.
Chúa Thánh Thần là "nguyên lý của mọi hành động tác sinh và thật sự cứu độ trong từng thành phần của Thân Thể" (ĐGH Piô XII, Thông điệp Mystici corporis, "Thông điệp Thánh Thể: DS 3808"). Bằng nhiều cách, Người xây dựng toàn thân trong bác ái (x. Ep 4,l6), bằng Lời Thiên Chúa, "Lời có khả năng xây dựng" (Cv 20,32); bằng bí tích Thánh Tẩy, tạo nên Thân Thể Đức Kitô (x. 1Cr l2,l3-9); bằng các bí tích giúp các chi thể lớn lên và được chữa lành; bằng "ân sủng được trao ban cho các tông đồ, ân sủng vượt trên các ân sủng khác" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 7); bằng các nhân đức, giúp các tín hữu hành động theo sự lành, và cuối cùng bằng những "đặc sủng" giúp các tín hữu "có đủ khả năng, sẵn lòng đảm nhận các công việc và nhiệm vụ khác nhau, để mưu ích cho việc canh tân, xây dựng và phát triển Hội Thánh" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 12-AA 3).

Các đặc sủng

Charismata

799 951, 2003.
Dù là phi thường, hay đơn giản và khiêm tốn, các đặc sủng là những ân huệ của Chúa Thánh Thần, trực tiếp hay gián tiếp đều nhằm lợi ích cho Hội Thánh, để xây dựng Hội Thánh, mưu ích cho loài người và đáp ứng những nhu cầu của thế giới.

800
Người thụ lãnh cũng như tất cả các chi thể của Hội Thánh, phải đón nhận các đặc sủng với lòng tri ân. Đó là nguồn ân sủng phong phú kỳ diệu cho sức sống tông đồ và cho sự thánh thiện của tất cả Thân Thể Đức Kitô, với điều kiện những ân sủng đó phải thực sự xuất phát từ Chúa Thánh Thần, và được sử dụng hoàn toàn phù hợp với những thúc đẩy của Người, nghĩa là theo đức ái, khuôn vàng, thước ngọc cho tất cả các đặc sủng (x. 1Cr 13).

801 894 l905.
Theo chiều hướng này, Hội Thánh luôn cần nhận định các đặc sủng. Không đặc sủng nào cho phép tín hữu khỏi phải tôn trọng và tuân phục các Mục Tử của Hội Thánh. "Các ngài có nhiệm vụ đặc biệt phải thử thách tất cả, không phải để dập tắt Thánh Thần, nhưng để giữ lại những điều thiện hảo", nhằm phối hợp tất cả các đặc sủng trong sự khác biệt và bổ sung lẫn nhau, "vì lợi ích chung" (1Cr 12,7; CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 30; ĐGH Gioan Phaolô II, Tông huấn Christifideles laici, 24).

TÓM LƯỢC

Compendium

802.     "Đức Giêsu Kitô đã tự hiến vì chúng ta, để cứu chuộc chúng ta thoát khỏi mọi điều bất chính, và để thanh luyện chúng ta thành Dân riêng của Người" (Tt 2,l4).
803.     "Anh em là giống nòi được tuyển chọn, là hoàng tộc chuyên lo tế tự, là dân thánh, dân riêng của Thiên Chúa" (1Pr 2,9).

804.     Chúng ta gia nhập Dân Thiên Chúa bằng đức tin và phép rửa. "Tất cả mọi người đều được gọi gia nhập dân Thiên Chúa" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 13), hầu trong Đức Kitô "loài người họp thành một gia đình duy nhất và một Dân duy nhất của Thiên Chúa" (CĐ Vaticanô II, Sắc lệnh Ad Gentes, 1).

805.     Hội Thánh là Thân Thể của Đức Kitô. Đức Kitô chết và phục sinh làm cho cộng đoàn tín hữu thành Thân Thể của mình, nhờ Chúa Thánh Thần và tác động của Người trong các Bí tích, nhất là bí tích Thánh Thể.

806.     Trong sự hiệp nhất của Thân Thể này, có nhiều chi thể và chức vụ khác nhau. Tất cả các chi thể đều được liên kết với nhau, nhất là với những người đau khổ, những người nghèo và những người bị bách hại.

807.     Hội Thánh là Thân Thể mà Đức Kitô là Đầu. Hội Thánh sống nhờ Người, trong Người, và cho Người; Người sống với Hội Thánh và trong Hội Thánh.

808.     Hội Thánh là Hiền Thê của Đức Kitô: Người yêu mến Hội Thánh và đã hiến mình vì Hội Thánh. Người đã thanh luyện Hội Thánh bằng Máu Người. Người làm cho Hội Thánh trở nên Mẹ, sinh ra tất cả con cái của Thiên Chúa.

809.     Hội Thánh là Đền Thờ của Chúa Thánh Thần. Chúa Thánh Thần là linh hồn của Nhiệm Thể, là nguyên lý của sự sống, của hiệp nhất trong khác biệt, của các ân huệ và đặc sủng phong phú trong Hội Thánh.

810.     "Như thế Hội Thánh phổ quát xuất hiện như một Dân được hiệp nhất nhờ sự hiệp nhất giữa Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần" (CĐ Vaticanô II, Hiến chế tín lý Lumen Gentium, 4; trích dẫn Thánh Cyprianô, De dominica Oratione, 23).